Ορισμός

Η παχυσαρκία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα. Η μέτρηση της παχυσαρκίας γίνεται με βάση το δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ=Body Mass Index), όπου ένας φυσιολογικός δείκτης κυμαίνεται μεταξύ 20 και 25, ενώ δείκτης ΒΜΙ μεγαλύτερος του 30 υποδηλώνει ότι είναι υπέρβαρος και άνω του 35 δηλώνει παχυσαρκία. 

Αιτιολογία

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που προσπαθούν να δώσουν εξήγηση. Οι βιολογικές θεωρίες αναφέρουν ότι το μεταβολικό σήμα στους υποδοχείς του υποθαλάμου μπορεί να είναι ελλειμματικό μετά τη λήψη της τροφής και το άτομο να συνεχίζει να τρώει αφού παραμένει το αίσθημα πείνας, ενώ μια άλλη υποστηρίζει ότι μια ορμόνη των λιποκυττάρων - η λεπτίνη - που δρα ως θερμοστάτης, μπορεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στο αίμα και έτσι να καταναλώνεται λιγότερο λίπος.

Αναφέρεται μια κληρονομική προδιάθεση αλλά δεν έχει ταυτοποιηθεί γενετικός δείκτης παχυσαρκίας.

Υπάρχουν ορισμένα άτυπα αντιψυχωσικά φάρμακα που έχουν σχετισθεί με αύξηση βάρους, όπως η ολανζαπίνη, η κουετιαπίνη και η κλοζαπίνη.

Η νόσος Cushing σχετίζεται με χαρακτηριστική κατανομή λίπους, που είναι το "πανσεληνοειδές προσωπείο" και "ύβος βουβάλου".

Διαταραχές Υγείας

Υπάρχει μια πλειάδα παθήσεων που οφείλονται ή επιδεινώνονται από την παχυσαρκία, και αναφέρονται περιληπτικά παρακάτω:

• Καρδιά

1. Πρώιμη στεφανιαία νόσος
2. Υπερτροφία αριστερής κοιλίας
3. Στηθάγχη
4. Αιφνίδιος θάνατος (κοιλιακή αρρυθμία)
5. Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

• Αγγειακό σύστημα

1. Υπέρταση
2. Εγκεφαλικό έμφρακτο ή αιμορραγία
3. Φλεβική στάση με οιδήματα κάτω άκρων και κιρσούς

• Αναπνευστικό σύστημα

1. Αποφρακτική άπνοια ύπνου
2. Σύνδρομο Pickwick

• Ηπατικό - χοληφόρο σύστημα

1. Χολολιθίαση και χολοκυστίτιδα
2. Λιπώδης εκφύλιση ήπατος

• Μεταβολικές λειτουργίες

1. Σακχαρώδης Διαβήτης
2. Υπερχοληστεριναιμία
3. Υπερτριγλυκεριδαιμία
4. Υπερουριχαιμία (αυξημένο ουρικό οξύ)

• Αρθρώσεις-μύες-σύνδεσμοι

1. Οστεοαρθρίτιδα
2. Διαταραχή στάσης σώματος

• Νεοπλασίες

1. Γυναίκες: αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του ενδομητρίου, των μαστών, του τραχήλου, των ωοθηκών & της χοληδόχου κύστης
2. Άνδρες: αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του παχέος εντέρου, του ορθού και του προστάτη

 

Θεραπεία

Σε γενικές γραμμές, η καλύτερη μέθοδος απώλειας βάρους είναι μια ισορροπημένη δίαιτα σε συνδυασμό με σωματική άσκηση. Το βασικότερο στην έναρξη της δίαιτας είναι ο βασικός έλεγχος των μερίδων, όπου καμία μερίδα δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη της παλάμης του ατόμου. Ο συνδυασμός αυξημένης κατανάλωσης θερμίδων μέσω της αυξημένης σωματικής δραστηριότητας και η ελατττωμένη πρόσληψη τροφής, συμβάλλει στη διατήρηση της απώλειας βάρους.

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις, ενώ η χειρουργική απομάκρυνση λίπους (λιποαναρρόφηση) μακροπρόθεσμα δεν έχει επίδραση στην απώλεια βάρους.

Έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα φάρμακα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, χωρίς όμως σαφή αποτελεσματικότητα έως σήμερα και με αρκετές παρενέργειες.

Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις όμως, η ψυχοθεραπεία μέσω της τροποποίησης της συμπεριφοράς, μπορεί να αποδειχθεί ως ο πιο αποτελεσματικός παράγοντας σταθερότητας του αποτελέσματος.Η ομαδική θεραπεία βοηθά στη διατήρηση του κινήτρου, την προαγωγή της ταύτισης με άλλα μέλη που έχουν χάσει βάρος και προσφέρει εκπαίδευση αναφορικά με τη διατροφή.